Essay, brief

Les Nederlands 2014-2015

Schrijven

Schrijven gebruik je veel in het dagelijks leven. Er worden verscheidene soorten teksten onderscheiden: brief, essay, boek, kortverhaal, gedicht, memo’s, … Een essay bestaat uit een inleiding, een midden en een slot. In de inleiding komt: Wie? Wat? Waar? Wanneer? Het midden wordt gevormd door samenhangende alinea’s en argumentatie . Het slot is een korte herhaling van het midden met een besluit. Een brief heeft soortgelijke opbouw (inleiding – midden – slot), maar heeft nog andere typische vormelijke kenmerken. Eerst en vooral is er linksboven een aanhef aan wie de brief gericht is. ‘Beste [voornaam],’ wordt gehanteerd voor vrienden of familie en ‘Geachte [titel] [achternaam]’ voor professionele contacten of mensen die je niet kent. Rechtsboven komt de volledige datum wanneer de brief geschreven is. Ten slotte sluit je af met ‘Groetjes’, ‘Met vriendelijke groeten,’ of ‘Hartelijk dank’ naargelang de situatie.

Een boek en kortverhaal bestaan respectievelijk uit een inhoudstafel, voorwoord, hoofdstukken (met eventueel een proloog en epiloog) en een nawoord. Een kortverhaal kan ook uit slechts één hoofdstuk bestaan. Vaak bestaan verhalen uit volgend schema (het actantieel schema van A.J. Greimas):

Zender                 Doel                      Bestemming

Vrienden            Held                      Vijand

Gedichten bestaan in allerlei vormen. Een gedicht gaat over een momentopname, er komt veel gevoel, stijlfiguren en beeldspraak bij te pas. Een Sonnet heeft vaak volgende rijmschema’s ‘ABAB CDCD EFG EFG’ (cesuur komt tussen D en E) of ‘ABAB CDCD EFEF GG’ (cesuur komt vlak voor GG). Er zijn dus steeds 14 regels, waarvan elk 12 lettergrepen telt. Een Haiku is een Japanse dichtvorm die bestaat uit 5-7-5 lettergrepen. Er bestaan ook vormgedichten die de vorm hebben waarover ze gaan. Een gedicht moet niet noodzakelijk rijmen.

Dit is een korte maar brede aanhaling van het thema ‘schrijven’. Veel uit deze les werd gebaseerd op: A. Masschelein (2014). Algemene Literatuurwetenschap I. Leuven: Acco. Bij interesse in een van de onderwerpen, bestaat er internet. Bij specifieke vragen kunnen jullie steeds bij mij terecht.

Opdracht 1: Schrijf een brief naar je ouders waarin je hen vertelt hoe het met je gaat en wat je zoal doet en leert op Mechelvieurt. Wees creatief en denk aan de vormelijke aspecten. (max 1 pag., deadline 17 mei)

Opdracht 2: Zoek op: ‘stijlfiguren en beeldspraak’. Geef een definitie en 5 verschillende stijlfiguren met telkens een duidelijk voorbeeld. (deadline 9 mei)